کمد هرباریوم به آزماسکوسامان

تعریف هرباریوم Herbarium

هرباریوم از  دو کلمه  لاتین ” هرب”  به معنی  گیاه علف ) و  ” آریوم” به معنی محل نگهداری

“هرباریوم ” یعنی محل نگهداری گیاهان خشک شده شناسنامه دار . درواقع هرباریوم مجوعه از گیاهانی است که با روشهای علمی پرس و خشک شده تا رنگ و ظاهر آنها بطور طبیعی حفظ شود و ضمن شناسایی اسامی علمی آنها مورد طبقه بندی قرار گرفته و در قفسه های مخصوص  جهت آموزش و تحقیق نگهداری می گردند.

فعالیتهای آزمایشگاه هرباریوم :

۱-  فعالیتهای صحرایی در عرصه طبیعیت شامل جمع آوری گیاهان…

۲- پرس کردنخشک کردننصب گیاهان برروی شیت هرباریومیشناسایی و نامگذاری و دسته بندی آنها

۳-  جمع آوری گیاهان برای استفاده دانشجویان در کلاسهای عملی گیاهشناسیتشریح و رده بندی علفهای هرز و …

０- برگزاری کلاسهای عملی

مجموعه ای از نمونه های گیاهی خشک شده هرباریوم نامیده می شود.  چنین مجموعه ای برای تحقیقات سیستماتیک ضروری است. نمونه های هرباریومی اساس بیشترین شناخت ما از الگوی تنوعات در طبیعت را تشکیل می دهند. این مجموعه ها تنوعات ریخت شناسی جمعیت ها ، گونه ها و تاکسون های بالاتر ، پراکنش جغرافیایی و اختصاصات بوم شناختی آنها را نشان می دهند.همچنین یک متخصص سیستماتیک با مطالعه ی چندین نمونه از سراسر دامنه پراکنش جغرافیایی یک گونه ، می تواند زما ن گلدهی و میوه دهی آن را مشخص کند.

علاوه بر این ، بخش های کوچکی از نمونه را با کسب اجازه ) می توان برای مطالعات گرده شناسی ، فراساختار ، ریز ریخت شناسی ، آناتومی  و اگر کیفیت نمونه مناسب باشد ) DNA   جدا نمود . همچنین نمونه های گیاهی خشک شده به عنوان اسناد علمی برای نشان دادن حضور یک گونه در یک مکان خاص در یک مطالعه محیطی یا فلوریستیک ) یا شناسایی یک گیاه استفاده شده در یک آزمایش یا گیاهی که کروموزوم های آن شمارش شده است یا نمونه DNA یا عصاره شیمیایی از آن استخراج شده است به کار می روند.

جمع آوری گیاهان

هنگام جمع آوری گیاهان باید نکات خاصی را در صحرا ثبت نمود. این نکات عبارتند از :

1-     مکان : کشور ، استان ، یا دیگر تقسیمات کشوری ، فاصله از جاده یا شهر ، عرض و طول جغرافیایی .

2-     تاریخ جمع آوری

3-     نوع زیستگاه و گونه های همراه

4-     ارتفاع ، به ویژه در مناطق کوهستانی

5-     هر گونه اطلاعاتی در مورد گیاه که در نمونه خشک و پرس شده واضح نخواهد بود مانند رنگ گل و یا برگ ها ، فرم رویش ، اندازه گیاه ، وجود شیره رنگی یا شیری ، ویژگی های پوست ، فراوانی  و نوع گرده افشان ها  .

نام جمع آوری کننده و همکاران او بایستی در داده های صحرایی آورده شود. این اطلاعات را می توان در یک دفترچه صحرایی یا کتابچه جمع آوری )‌، یا یک ضبط صوت یا رایانه دستی ثبت نمود.

گیاه یا گیاهان جمع آوری شده بایستی نمایانگر تنوعات مشاهده شده در جمعیت باشند. ممکن است برای نشان دادن مناسب الگوی تنوع مشاهده شده چندین نمونه لازم باشد. گیاهانی را انتخاب کنید ک هبه خوبی رشد کرده و بیمار نباشند. در صورت امکان بایستی گیاه کامل جمع آوری شود؛ هیچ گاه فقط یک گل یا برگ تنها جمع آوری نشود ! در صورت امکان نمونه بایستی همرا ه با بخش های زیرزمینی باشد. نمونه های فاقد گل و میوه جمع آوری نشوند ؛  شناسایی چنین نمونه هایی مشکل است . گیاهان علفی بزرگ ممکن است هنگام جمع آوری نیاز به تا کردن یا برش های دقیق داشته باشند . در این صورت قطعات بایستی به ترتیب مشخص شوند مانند بخش های پائینی ، میانی و بالایی گیاه . در چنین مواردی بایستی دقت کنید که اطلاعات مهم از دست نروند. هنگام جمع آوری درختان یا درختچه ها نیاز به جمع آوری ریشه نیست ؛ فقط چند شاخه که نشان دهنده ی تنوع در صفات رویشی و زایشی گیاه است بریده می شود .

برخی از گیاهان لازم است کارهای خاصی بر روی انها انجام شود . گیاهان گوشتی  یا میوه های بزرگ آبدار ) را می توان به طور طولی یا عرضی برش داد؛ در چنین گونه هایی اگر مواد گیاهی ابتدا با قرار دادن در یک ماده نگهدارنده  مانند اتیل الکل قرار داده شوند یا در آب بسیار داغ کشته شوند یا اگر گیاه منجمد شود ، ممکن است نگهداری بهتر صورت گیرد. گیاهان شناور یا غوطه ور را می توان در یک تشت آب قرار داد و با یک قطعه کاغذ آنها را برداشت. در گونه های تک پایه یا دوپایه بایستی هر دو گل نر و ماده جمع آوری شوند.

به هر گیاه که جمع آوری می شود بایستی یک شماره داده شود تا اطلاعات مربوط به آن تحت آن شماره ثبت شود. اکثر متخصصان سیستماتیک شماره گذاری را از 1 شروع می کنند و در تمام مسافرت ها به ترتیب شماره ها افزایش می یابد ، اما سیستم های شماره گذاری دیگری نیز امکان دارد مانند استفاده از شماره گذاری جدید برای هر سال یا هر ناحیه خاص 1-97 ، 2- 97  برای گیاهان جمع آوری شده در سال 1997 یا  1-H   ، 2-H   برای گیاهان جمع آوری شده در منطقه هیسپانولا ) .

اکثر متخصصان  سیستماتیک گیاهی همراه داشتن لوازم زیر را ضروری یا حداقل خیلی مفید ) می دانند :

دفترچه یادداشت صحرایی ، پرس صحرایی یا پاکت پلاستیکی  محکم ، پرس خشک کن ، لوازم حفاری ، قیچی باغبانی ، روزنامه ، ذره بین دستی  × 10 ، چاقوی جیبی ، مداد نرم و نقشه . اقلام مفید دیگر شامل شیشه ها و مایعات نگهداری ، دوربین و فیلم ، گیاه خشک کن دستی ، دافع حشرات ، قطب نما ، ارتفاع سنج ، دستگاه تعیین موقعیت جهانی ، ریسمان محکم برای بستن برچسپ گیاهان یا پاکت های نمونه ) و دانه های سیلیکاژل برای خشک کردن مواد برای مطالعات  DNA ) .

پرس کردن و خشک کردن گیاهان

وقتی که یک گیاه جمع آوری شد و اطلاعات صحرایی مربوط به آن نوشته شد بایستی با استفاده از یک پرس گیاهی ، پرس و خشک شود . بایستی گیاه قبل از پژمرده شدن پرس شود. یک پرس گیاهی یا پری خشک کن شامل دو قطعه چوبی تخته پرس )‌ که با چوبهای به ابعاد  ” 18 × ” 1 ساخته شده است ؛ دو تسمه پرس یا طناب )‌ برای بستن پرس ؛ خشک کن برای جذب آب نمونه های گیاهی ؛ و هواکش چین دار ‌مقوا یا آلومینیوم چین دار ) که باعث ایجاد جریان هوا در سراسر پرس می شود ، است.

یک روزنامه دور نمونه گیاهی پیچیده می شود که بر روی آن شماره نمونه نوشته می شود ‌ این شماره همان شماره اطلاعات ثبت شده در دفترچه یادداشت صحرایی است ) یا می توان شماره را بر روی یک قطعه کاغذ نوشت و آن را به نمونه بست . نمونه بایستی به گونه ای مرتب گردد که سطح بالایی و پایینی برگ ، گل و / یا میوه دیده شوند. میوه های بزرگ و سخت بایستی از گیاه جدا شده و به دقت علامت گذاری  و جداگانه بسته بندی و نگهداری شوند. مواد گیاهی بایستی به قدر کافی صفحه روزنامه را بپوشانند ، برای گیاهان کوچک چند نمونه در یک صفحه قرار داده می شود ، ولی گیاهان بزرگ بایستی تا شده یا به چند قطعه بریده شوند.

پرس به این ترتیب قرار داده می شود : تخته پرس ،هواکش ، خشک کن ، روزنامه  با نمونه گیاهی ) ، خشک کن هواکش و به همین ترتیب ادامه می یابد تا در آخر با قرار دادن یک  تخته پرس دیگر بسته می شود. پرس  بوسیله دو تسمه محکم بسته می شود. هنگامی که نمونه همراه با میوه های سخت چون فندقه های بلوط یا گردو پرس می شود ، خشک کن یک سمت نمونه در در روزنامه ای که در آن پیچیده شده است ) را می توان با یک قطعه فوم Foam  ) کائوچو جایگزین نمود. فوم باعث توزیع متعادل فشار در اطراف میوه شده و از چروکیده شدن برگ های نزدیک میوه جلوگیری می کند. اگر فوم در دسترس نبود می توان چند لایه دستمال کاغذی اطراف میوه قرار داد ).

حمل یک پرس خشک کن بزرگ به مناطق دور ممکن است عملی نباشد. بنابراین اغلب نمونه های گیاهی در یک پرس صحرایی تخته های پرس همراه با چند مقوا و مقداری روزنامه ) ، اسکولوم ‌یک جعبه فلزی استوانه ای که با روزنامه های مرطوب پر شده است )‌ یا پاکت پلاستیکی به مکانی که بتوان آنها را به یک پرس خشک کن منتقل کرد یا به هر راه دیگر آ»ها را پرس نمود ) ، حمل می شوند.

در پرس گیاهی ، گیاهان را می توان به چند طریق خشک نمود. می توان پرس را در معرض نور خورشید یا مکانی خشک )‌ قرار داد و خشک کن را هر روز عوض کرد ، یا پرس را می توان بر روی سقف وسیله نقلیه بست. اما استفاده از یک منبع حرارتی مصنوعی ترجیح داده می شود. خشک کن های گیاهی ابزاری جعبه مانند یا صفحه مانند اند که پرس را به صورت آویزان در بالای یک منبع گرمایی که از نوارهای فلزی  ، صفحات داغ قابل کنترل ، گرمکن های صحرایی یا فن تولید می شوند نگه می دارند. گرمای خیلی زیاد بیش از 45 درجه ) می تواند باعث بی رنگ شدن نمونه ها یا حتی شعله ور شدن پرس و نمونه ها شود. پرس و خشک کن بایستی گونه ای تنظیم شود که هوای گرم از از میان پرس گیاهی جریان پیدا کند و رطوبت آنها را بگیرد. میوه های سخت بزرگ یا مخروط را می توان از نمونه جدا کرد و آنها را جداگانه خشک نمود. قسمت های گوشتی یا ترد را که بهتر است در یک مایع نگه دارنده مانند الکل یا فرمالین نگه داشته شوند ، می توان در یک محفظه پلاستیکی قرار داد . گلهای ظریف را می توان در یک مایع نگه دارنده قرار داد و در یک قطعه دستمال کاغذی یا کاغذ توالت غیر جاذب پرس نمود.

نمونه های حجیم ، مانند نمونه های دارای برگ های چرمی / یا ساقه های گوشتی ضخیم را می توان مستقیما بین دو مقواب چین دار قرارداد تا زودتر خشک شوند. صفحات آلومینیومی چین دار سریعتر از مقوا گیاهان را خشک می کنند و تغییر حالت نمی دهند. اما سنگین و گرانند.

پرس گیاهی بایستی به دقت از نظر محکم بودن بررسی شود و در صورت لزوم سفت شود. هنگامی که حرارت یکنواخت نیست می توان پرس را برگرداند. اکثر نمونه های گیاهی در 1 تا 4 روز خشک می شوند و مواد گیاهی هنگامی که خشک شوند سفت می شوند.

وقتی نمونه های گیاهی خشک شدند بایستی به دقت بسته شوند که نشکنند. اگر رطوبت هوا بالاست بایستی نمونه های گیاهی را پس از سرد کردن ) در یک پاکت پلاستیکی کاملا بسته قرار داد و دانه های سیلیکاژل به آ ن افزود.

اگر لوازم خشک کردن گیاه فراهم نباشد ، مواد گیاهی را می توان به طور موقت در الکل یا دیگر نگه دارنده های مایع ) نگهداری کرد. در این روش مجموعه ای از نمونه ها درون روزنامه پیچیده می شود و با دست وریسمان فشرده می شوند. سپس این بسته در یک پاکت پلاستیکی قرار داده می شود و حدود نیم لیتر الکل 60-70 ٪  در آن پاشیده می شود و پاکت بسته می شود. الکل درون پاکت بخار شده و باعث حفظ نمونه گیاهی برای چند هفته می شود ، بعدا می توان نمونه های گیاهی را خارج و پرس و خشک نمود. پاکت های بسته شده حاوی نمونه های گیاهی را در یخچال می توان برای مدت یکی دو روز نگه داشت.

شناسایی گیاه

گیاهان را می توان پس از جمع آوری ،  پرس و خشک کردن شناسایی نمود، اما شناسایی نمونه های تازه یا نمونه هایی که در محیط های نگهداری مایع نگه داشته می شوند آسان تر است. مواد گیاهی خشک را اگر در آب جوش حاوی یک ماده مرطوب کننده مانند ایروسول OT ‌ دی اکتیل سدیم سولفوسیانات ) یا مواد شوینده نرم کننده ، نرم کنیم ، بهتر تشریح می شوند. قبل از شناسایی یک نمونه گیاهی بایستی ویژگی های خاصی از آن را به دقت مشاهده نمود. استفاده از یک ذره بین × 10 یا حتی میکروسکوپ می تواند برای مشاهده دقیق به ما کمک کند، مخصوصا در مشاهده ویژگی های گل و نوع کرکها مفیدند. با استفاده از دو سوزن تشریح ، انبرک نوک تیز یا یک برگه تیغ ، تشریح گیاه آسانتر است. داشتن یک خط کش میلی متری برای اندازه گیری ضروری است. مشاهدات ضروری عبارتند از :

1-     فرم رویش

2-     آرایش، شکل، نوک، قاعده، لبه ها و رگبندی برگ.

3-     صفات مربوط به کرک ها

4-     ویژگی های گل ‌ که در فرمول گل جمع بندی می شوند ).

5-     تمکن و تعداد تخمک

6-     نوع میوه .

چسپاندن و پردازش نمونه های هرباریومی

وقتی نمونه گیاهی جمع آوری ، پرس و خشک شد بر روی یک صفحه کاغذ مرغوب بایگانی با اندازه معین در ایالات متحده   16.5 × 11.5 ) چسپانده می شود با چسپ یا نوار محکم یا نخ ). بخش های مهم جدا شده از گیاه مانند دانه ها ، میوه یا بخش های گل در یک پاکت کوچک گذاشته شده و بر روی صفحه چسپانده می شود.

اطلاعات مربوط به نمونه از دفترچه یادداشت صحرایی بر روی یک برچسپ نوشته می شود که شامل نام گیاه ، مکان جغرافیایی که گیاه از آنجا جمع آوری شده است ، زیستگاه ، اطلاعات مهم مربوط به گیاه که در نمونه خشک شده آشکار نیستند ، تاریخ جمع آوری ، نام جمع آوری کننده و شماره جمع آوری است. این برچسپ  روی  صفحه ، معمولا در گوشه راست سمت پایین چسپانده می شود . پس از آنکه نمونه چسپانده شد ، نام هرباریوم بر روی صفحه مهر می شود که سند مالکیت آن است و یک شماره مسلسل برای حفظ ترتیب صحیح گزارشات به آن افزوده می شود.

نمونه ها را می توان به ترتیب الفبای خانواده ، جنس ، گونه و یا براساس یک سیستم طبقه بندی خاص مانند سیستم انگر یا کرونکوئیست در هرباریوم قرار داد. نمونه های هرباریومی اگر با دقت استفاده شوند تا مدت نامحدودی دوام خواهند داشت. اما . نمونه های هرباریومی در معرض آسیب حشرات مختلف ، قارچ ها و آتشند و بایستی در گنجه های مخصوص کمدهای هرباریومی ) و در شرایط آب و هوایی کنترل شده نگه داری شوند.

021-056717307
09123071264
09224054428